среда, 13 мая 2020 г.

YGGDRASİLL VƏ DOQQUZ DÜNYADAN MİDGARD

Həyat ağacı və ya dünya ağacı olaraq da bilinən, German-skandinav mifologiyasında dünyaları bir-birinə bağlayan, böyük bir Göyrüş ağacı -YGGDRASİLL. İnanclara görə Odin (YGG) doqquz gün, doqquz gecə bu ağacın budaqlarından asılı qalaraq, run əlifbasının sirlərini öyrənmişdir. Buna görə də bu ağaca YGGDRASİLL yəni "YGG-in atı" deyirlər. Ağacın başında xoruz Qullinkambi (qızıl pipik), dünyalar arasında xəbər gəzdirən dələ Ratatosk ( heç dost canlısı deyil),  budaqlarında 4 maral gəzir ki, bunlar da ağacın tumurcuqlarını yeyirlər. Bu marallar dörd küləyi təmsil edir. Adları: Dáinn, Dvalinn, Duneyrr və Duraþrór və bir də adsız qartal bu ağacda yaşayır. Ağacın kökləri isə əjdaha Nidhoggr və digər ilanlar tərəfindən yeyilir. Bu ağacın üç kökündən biri Asgardıın tanrılar evinə, biri Niflheim buzlaqlarına və qaynayan bulaq olan Hvelgermirə, biri də divlərin evi olan Jotunheima uzanır. Onu da deyək ki, bu ağac ilan Yormunqandr tərəfindən qorunur.
Ragnarok yəni cəhənnəm günü gələndə, alov divi olan Sutr ağacı yandıracaq amma Ragnarokdan sonra ağac zədə almasına baxmayaraq yeni həyata can verəcəkdir.
Poetik Eddada üç şeirdə VöluspáHávamál və Grímnismálda ağacın adı çəkilir. Völuspada, 19-cu bənddə völva deyir:
Mən bilirəm göyrüş ağacı orada dayanır.
İqqdrasildir onun adı.
Parıldayan gil torpaqla yuyulan hündür ağac,
Vadilərə damlayan şəbnəmlər oradan gəlir.
“Urðr”un bulağında həmişə yaşıl olaraq qalır.
Odin və qardaşları Ymiri öldürdükdən sonra, başından Göyü, beynindən buludları, sümüklərindən qayaları,qanından isə dəniz və çayları yaratdılar.
Bir gün bu üç qardaş sahildə gəzərkən iki yaş ağacla qarşılaşırlar və qərara gəlirlər ki, bunları bir formaya salsınlar. Beləliklə də Göyrüş ağacından kişi, Qaraağac ağacından isə qadın yarandı. Odin onlara həyat üfürdü, Vili duyğu və zəka, Ve isə görmə və eşitmə bacarığı bəxş etdi.Kişinin adı Ask, qadının adı Embla oldu. Kül və sarmaşıq mənalarını ifadə edirlər. Bunların yaşamaqları üçün də Midgardı yaratdılar. Tanrılar bunlara bitkilərə və heyvanlara qulluq etmək məsuliyyəti verdilər və nəticədə insan irqi özünü dolandıra, eyni zamanda böyük ailələr qurmağa başladılar. Midgard haqqında başqa rəvayətlər də var. İstəsəniz araşdıra bilərsiniz.

Doqquz dünya
1. Asgard
2. Vanaheim
3. Alfheim
4. Midgard
5. Jötunheimr
6. Muspelheim
7. Nidavellir
8. Niflheim
9. Helheim

DİQQƏT! DİQQƏT!
Deməli adında "gard" şəkilçisi deyək də olan iki dünya var. Asgard və Midgard. Bunun mənası "qaydalara əməl edən, inkişaf etmiş irq"dir.
"heim" şəkilçisi ilə bitən dünyalar isə "vəhşi, dağınıq olan" mənasındadır.
Qeyd edək ki, adların bəzisi orijinal adlardır. Azərbaycanca çox az mənbə olduğuna görə özbaşımıza ad vermək istəmədik.
Mənbə: Vikipediya, Rick Riordan "Magnus Chase" silsilə kitabları, oxumaq istəyənlərin nəzərinə Neil Geymanın da "İskandinav mitolojisi" əsərinə göz gəzdirə bilərsiniz. Bu qəbildən Komikslər də adları yadınızda saxlamaq üçün gözəl vasitələrdən biridir.
Bir də qeyd edək ki, hər dünya haqqında əlavə məlumat verəcəyik. Xoş mütaliələr.

Комментариев нет:

Отправить комментарий