Vedik mətnlərdə demək olar ki, təbiətdəki hər güc ilahlaşdırılıb və bununla da tanrıların sayını yığıb-yığışdırmaq olmayıb.
Vedik mətnləri: Vedik dövrü ( E.Ə. 1500-800) əntiq Hindu mətnləridir və Vedalar tərəfindən yaradılmışdır. Bu dövrdə fəlsəfə və elm birləşmişdir. Vedik dövr Aryan işğalçılarının Hindistana gəlməsi ilə başlayır. Vedanın mənası "müqəddəs", "bilik" "görmə" mənasında işlədilir. Vedalar Hind mifologiyasının ilk qaynağı hesab olunur.
Rig Veda -Vedik mətnlərin ilk hissəsidir və burada tanrı və tanrıçalar haqqında məlumat verilmişdir.
Yajurveda - qurban verməklə əlaqəli dini mətndir.
Samaveda - (melodiya) qurban mərasimlərində oxunan ilahilər və dualar bu bölmədə yerləşir.
Atharvaveda - şər və xeyr üçün nəzərdə tutulan, müxtəlif ovsunlar yer alıb.
Bu dördlüyə "Samhitalar" adı verilib.
E.ə 500-ci ildə Budda dövründə qədim Vedik dini Brahmin rahibləri tərəfindən fantastik bir şeyə çevrilir. Belə ki, rahiblər özləri üçün tanrılarınkına bənzər güclər tələb edirlər və demək olar ki, o səviyyəyə çatırlar. Brahmanalardan sonra (bizim dildə "bərəhmən" nə qədər doğrudursa artıq)E.ə 600 illərində Aranyakalar ( Meşə mətnləri) yazılır.
Bundan başqa hindlilərin e.ə 200- e.s. 400-cü illər arasında yazılmış Ramayana və Mahabharata dastanları və onlara nisbətən daha gənc sayılan Harivamşa dastan yoxsa puranadı ( hekayələr, əfsanələr toplusu, qısaca) hələ də aydınlaşdırmayıblar, bunlarda Vedik dövrünün tanrıları öz əhəmiyyətini itirir, Brahma, Vişnu, Şivanın ön plana keçdiyini, Vişnu-Şiva rəqabətinin qabardıldığını, Vişnunun avatarı Krişnanın ən böyük tanrı İndranı belə keçdiyini görürük. Puranalarda isə kihanətlər, Vedik tanrılar, yaradılış əfsanələri kimi mövzular işlənilmişdir.
Brahmanizm -kast sisteminə söykənən Hind dinidir.
Hinduizm -Əsası vedik mətnlərə söykənilən, reinkarnasiya və çoxallahlı panteona inanılan bir dindir. Bu dində artıq tanrıların sayı çoxalır, təriqətlər yaranır və Şiva və Vişnu əsas tanrı səviyyəsinə qalxır.
Hindistan mifologiyasında birdən çox yaradılış əfsanəsi mövcuddur. Onlardan sadəcə birini yazacağıq.
Deməli, ən qədim Vedik mətn olan Rig Vedada, minlərlər başı, gözü, ayaqları olan Pruşa adında bir div vardır. Pruşa əlləri ilə dünyanı qucaqlayanda, Tanrılar bu hərəkətinə heyrətlənir və onu qurban edirlər. Böyük bir div olan Pruşanın yağlarından heyvanlar yaranır. Bədən üzvlərindən isə Agni (alov tanrısı), Varun ( su tanrısı), Vayu ( külək tanrısı) və İndra ( hava və müharibə tanrısı) yaranır.
Bu da o müqəddəs mətn
Hə, bir də onu qeyd edək ki, Hindistanda olan və çox vacib olan dəxilsiz kasta Pruşanın bədənindən formalaşır.
1. Brahmanlar
2. Ksatriya
3. Vaikya
4. Çudra
Bir də Allahın bədbəxtləri olan, heç bu 4 sistemə də daxil ola bilməyən "Parya sinfi" mövcuddur.
Tanrılar Asuralar və Devalar olaraq iki hissəyə ayrılır. Asuralar şəri, Devalar isə xeyri təmsil edir. Bəzən həm asur, həm də deva olan tanrılar da var.
Qədim və Əsas Vedik Tanrılar:
1. İndra
2. Mitra və Varuna
3. Agni
4. Brihaspati
5. Soma
6. Savitar
7. Ushas
8. Puchan
9. Şiva
10. Kali
11. Prajapati.
Qeyd: Qeyd edək ki, olduqca çox və qarışıq olan Hindistan mifologiyasına qısa işıq tutmağa çalışdıq. Ən azından burada yazılan adları araşdırsanız bir çox mənbə ilə qarşılaşa bilərsiniz. Sizə kömək edəcəyinə ümid edirik. Adları orijinal olaraq qeyd etmişik.
Mənbə: "Dünya Mitolojisi"
#Hindistan #mifologiya #Indra #Ramayana #Mahabharata #Kasta # Brahma # Budda #Rigveda #Vedikdovr #Varuna #dastan #asura #deva #prusha #Yajurveda #Samaveda #Hinduizm #purana
Комментариев нет:
Отправить комментарий