Salam əziz oxuyucular. Dünən yazdığımız məqalədə Heraklın doğulması, uşaqlığı, evliliyi haqqında məlumat vermişdik. Onu da qeyd etmişdik ki, Hera xanım Herakla dəlilik bəxş etmişdi, bunun da nəticəsində qəhrəman arvadını, uşaqlarını, qardaşı uşaqlarını öldürmüşdü, hətta bəzi mənbələrə görə az qala atasını da öldürəcəkdi, əgər Afina bunu görüb başına daş atmasaydı. Qətliamdan sonra Herakl günahlarını yumaq üçün Delfi kahinin yanına gəlir. O da onu Miken kralı Eurystheosun yanına göndərir və deyir ki, kral sənə nə əmr edirsə, baş üstə deyib yerinə yetirirsən. Kral da gözünə döndüyüm Herakla 12 tapşırıq verir. Bunlardan 6-sı Peloponnesiada, qalanları isə Yunan dünyasının digər bölgələrində bu ardıcıllıqla yerinə gətirilmişdir.
1. Nemea aslanını öldürmək. LEON NEMEİOS.
Orfos ilə Yexidnanın balası və Thebai Sfinksin qardaşı olan bu məxluq ay ilahəsi Selena tərəfindən Heraya verildikdən sonra tanrıça tərəfindən Nemeaya yerləşdirilmişdir. İki girişi olan bir mağarada yaşayan. bədəninə daş, dəmir, tunc, ox, sapand təsir etməyən aslan, ətrafdakı sürüləri məhv edirdi. Herakl mağaranın bir girişini bağladıqdan sonra(fonda Linkin Park-Numb) içəri girib aslanı bir küncə sıxışdırır və əli ilə aslanı boğaraq öldürür və heç bir silahın təsir etmədiyi dərisini, heyvanın öz pəncəsindən istifadə edərək soyur. Əlində dəriylə mağaradan çıxan qəhrəman, bu dəridən pelerin hazırlayır və dərinin baş hissəsi Herakla dəbilqə əvəzi olur.
Onu da deyək ki, Herakl aslanı ovlamağa gedəndə, yolda kasıb bir kənd olan Molorkhosa baş çəkir. Oğlu aslan tərəfindən öldürülən adam, yeganə qoçunu qəhrəmana qurban kəsmək istəyəndə, Herakl adama deyir: "30 gün geri qayıdacağımı gözlə. Qayıtsam mənim üçün, qayıtmasam Zevs üçün qoçu qurban edərsən". 30 gün tez gəlib keçir. Kişi Heraklın qayıtmadığını görür və qoçu qurban edir ki, bu zaman Herakl gəlir. Qoçun qurban edildiyi yerdə daha sonra Nemea oyunları keçirdilmişdir. Əlqərəz Miken kralı aslan dərisiylə şəhərə yaxınlaşan Heraklı görür və onun gücündən qorxaraq şəhərə girməsinə qadağa qoyur və tələb edir ki, bundan belə icra etdiyi tapşırıqlardan gətirdiklərini şəhərin girəcəyinə qoysun.
2. Lerne Əjdahasını öldürmək. HYDRA LERNAİA, LERNAEAN HYDRA, HYDRA.
Tifon ilə Yexidnanın balası olan bu canavar Hera tərəfindən Amymone bulağında böyük bir çinar ağacının altında böyüdülmüşdür. Hydra, ilana bənzər bədənin üzərində 9 başı olan bataqlıq əjdahasıdır ki, ətrafdakı kəndlərə, tarlalara, camahatın heyvanlarına ziyan verirdi. Herakl da bataqlığa alovlu oxlar atır ki, bunun sayəsində əjdaha yuvasından çıxır. Əlindəki zopayla əjdahanın başını əzməyə başlayır. Bir də görür ki, əzdiyi bir başın əvəzinə 2 baş çıxır. Onda qardaşı uşağı İolaosa deyir ki, ətrafdakı meşəni oda versin və alov-alov yanan odunu gətirsin. Yanan odunu kəsdiyi başın yerinə tutur, dağlayır ki, yenisi çıxmasın. Məqalədə o da yazılıb ki, bəzi müasir nəzəriyyəçilər guya deyirlər ki, bəs Herakl əjdaha öldürməyib, sadəcə bataqlığı qurudub yəni tapşırığı bu imiş. Qurutduğu hər bataqlığın əvəzinə yenisi ərsəyə gəlirmiş və bunu da Hydra ilə simvollaşdırıblar.
3. Qızıl buynuzlu Keryneia maralını tutmaq.
Herakl bilirdi ki, Ov ilahəsi Artemidanın Oninoedə yaşayan və çox sürətlə qaçan müqəddəs dişi maralını öldürsə, ilahəni hirsləndirəcək, ona görə qərara gəlir ki, maralı ovlamasın, tutsun. Beləcə işə başlayan Herakl 1il ərzində maralın arxasınca düşür, nəticədə maral da yorulub əldən düşür. Əvvəlcə Artemision dağına qaçan, sonra isə Ladon çayını keçərkən Herakl tərəfindən oxla vurularaq yaralanan maral, qəhrəmanımız tərəfindən Tirynsə aparılır. Bu arada yolda Apollon ilə Artmediyla qarşılaşır, amma maralı onlardan gizlədə bilir. (Apollondan çıxmayan iş)
4. Erymanthos qabanını tutmaq.
Qısa ayaqlarına baxmayaraq sürətlə qaçan qabanı tutur və Tirynsə aparır. Deyəsən qabanı qar uçqunun altında qoyur, məhz belə tuta bilir.
5. Kral Augeiasın tövləsini təmizləmək.
Atasından miras qalan böyük bir mal-qara sürüsünə sahib olan Elis kralının tövlələri təmizlənməli və torpaqlar gübrələnməliydi. Eurystheus da Heraklı alçatmaq üçün bu vəzifəni verir, Herakl da Augeiasa tövlələri bir gün ərzində təmizləmək üçün krallığının yarısını və ya sürünün onda biri qarşılığında bu işi yerinə yetirəcəyini deyir və razılıq alır. Herakl əlində bellə tövləyə daxil olur? Əlbəttə ki, yox. Alpheios və Peneios çaylarını məcrasını dəyişir və çaylar tövlənin içindən keçir, hər yer təmizlənmiş olur. Augeias da təmizliyin bu tərzdə edilməsini yaxşı qarşılamır şnki düşünür ki, Herakl olnu aldatdı. Bu səbəbə görə qəhrəmanı ölkəsindən qovur, kral da buna görə işi, ödəniş müqabilində verdiyi tapşırıqlar arasından çıxardır. Herakl daha sonra Arkhadialılardan bir ordu yığaraq Elis krallığına hücum edir, lakin kralın qohumları olan Molionidlər sayəsində qəhrəmanımız uduzur, ordusu pərən-pərən edilir, İfiklis də ağır yaralanır. Hücum zamanı xəstə olan Herakl sağalanda əvvəlcə pusquya saldığı Molionidləri,sonra isə Augeisu öldürdükdən sonra taxtda lehinə danışan Phyleusu otuzdurur.
6. Stymphalos quşlarını yaşadıqları göldən qovalamaq.
Arkadiada Stymohalos gölü sahillərində yaşayan quşlar, bu ərazidə çoxalmış və nəticədə bağçalardakı meyvələrə ziyan vurmaqla qalmır, eyni zamanda tüklərindən ox kimi istifadə edərək insanlara hücum edirdilər. Herakl isə Hefistosun Afinaya hədiyyə etdiyi ciy səsli zınqırovu tanrıçadan alır və istifadə edir. Bunu eşidən quşlar uçub gedirlər, getməyəni də Herakl oxları ilə onları ovlayır.
7. Girit öküzünü əhliləşdirmək.
Girit Kralı Minos dənizdən çıxan ilk məxluqu Poseydona qurban edəcəyini deyir, lakin dənizdən çıxan öküz o qədər gözəl olur ki, kəsməyə əli gəlmir. Poseydon buna çox əsəbləşir və heyvana dəlilik göndərir, nəticədə insanlar öküzün əlindən zara gəlir. Herakl burnundan alov fışqıran öküzü tutaraq Tirynsə aparır.
8.Diomedesin insan əti yeyən madyanlarını tutmaq.
Herakl, Podargos, Lampon, Ksantos və Deinos adlı atları tunc novlarına bağlanmış vəziyyətdə insan əti yediklərini görəndə Trakya kralı Diomedisi zalımlığına görə öldürüb, cəsədini də madyanlara verir. (madyan -dişi at). Madyanlar sahiblərini də yedikdən sonra Herakla boyun əyirlər və qəhrəman da onlarl Eurystheosa aparır.
9. Hyppolytenin kəmərini gətirmək.
Müharibə tanrısı Ares, Amazon kraliçası Hippolyteyə kəmər hədiyyə edib. Bu kəməri də Eurystheos qızı üçün istəyir. Bir neçə dostuyla Themiskyraya gedən qəhrəman dərdini kraliçaya danışır, o da sağ olsun götürüb kəməri Herakla verir. Hera bir Amazon licminə girərək döyüşçülərə, Heraklın kraliçanı öldürdüyün deyir və döyüş başlayır. Herakl da elə bilir ki, bunu aldadıblar götürüb kraliçanı öldürür. (olan kraliçaya oldu)
10. Canavar Geryoneusun mal-qarasını gətirmək.
Erythiada yaşayan və beldən bir -birinə yapışıq 3 adam formasında bir məxluq olan Geryoneus, qırmızı rəngli gözəl öküzlərini otladır və bu öküzlərə Typhon ilə Yexidnanın balası iki başlı it olan Orthos nəzarət edirdi. Herakl Okeanusu keçmək üçün Günəşin hər gün qərbə getdikdən sonra şərqə qayıtması üçün istifadə etdiyi qabı bir günlüyünə Günəşdən alır və Okeanos qabı batırmaq istəyəndə də Heraklın oxlarının dadına baxmış olur. Adaya çatan qəhrəmanın üstünə hücum edən Orthosu, sonra çoban Eurytionu Herakl qəşəngcə zopasıyla çırpır, Geryoneusu isə oxla vuraraq öldürür. Herakl mal-qaranı götürüb Günəş qabının içərisində Tirinsə qayıdanda yatıb qalır və bundan istifadə edən Kakus adlı div mal-qaranı oğurlayıb mağarasına aparır. Herakl divin mağarasının tavanını sökür, çürümüş insan cəsədləri ilə dolu mağaraya girərək Kakusu boğur, mal -qaranı götürüb gəldiyi yerə qayıdır.
11. Hesperidlərin qızıl almalarını götürmək.
Geya Heraya toy hədiyyəsi olaraq qızıl alma hədiyyə edir və ilahə də bunları Atlas dağının ətəyindəki bağçasına əkir, heç kim oğurlamasın deyə də qoruqçu olaraq Hesperidlər olaraq bilinən Aigle, Erythie və Hesperarethousa adlı 3 pəri ilə Tifon ilə Yexidnanın balası olan 100 qollu əjdahanı yerləşdirir. Herakl bağçaya gedərkən Liviyanın hakimi olan və hər xarici vətəndaşa güləşməyi təklik edən Geyanın oğlu Antheusla qarşılaşır. Güləş zamanı gücünü torpaqdan aldığını bilən Herakl, rəqibinin ayaqlarını havaya qaldırır və boğaraq öldürür. İllyriada da rastlaşdığı su pərisindən öyrənir ki, bəs dəniz tanrısı Nereus gedəcəyi yer haqqında hər şey bilir. O da gedib tanrını tutub bağlayır və istədiyi məlumatı əldə edir. Liviya və Ərəbistandan keçərək Günəşdən aldığı qabla Qafqaz dağlarına çatır və burada kimlə qarşılaşır? Əlbəttə ki, Prometeylə. Burada qartalı öldürür və titanı sərbəst buraxır. Prometey də ona deyir ki, Əjdahayla döyüşmək əvəzinə Atlası tapsın və almaları ona yığdırsın.. Burada Atlas məqaləsində qeyd etdiyimiz hadisələr baş verir. Qısaca yazaq ki, Atlas səmanı Herakla verir və gedib almaları yığır, ancaq qayıdanda yenidən yükün altına girmək istəmir. Bunu hiss edən Herakl da deyir ki, "Atlas kömək elə bəs səma sürüşür çiynimdən". Atlas kömək edəndə də Herakl səmanı yenidən Titanın çiyinlərinə qoyur və almaları götürüb gedir. Bir başqa mənbəyə görə Herakl Atlasla təmasda olmayıb, əjdahanı öldürüb, sonra da almaları götürüb gedib. Hesperidlərdə o qədər kədərlənirlər ki, qaraağac, söyüd və qovaq ağaclarına çevrilirlər.
12. Yeraltı dünyasına gedərək 3 başlı it olan Kerberi tutmaq.
Herakl bu tapşırığı icra etməsi üçün əvvəlcə yeraltına getməliydi. Hermes və Afinananın köməyi ilə Eleusisin sirlərini öyrənir və Ölülər ölkəsinə gedib, salamat qayıtmağın sirlərindən agah olur. Tenaros və Pontos Herakleiadakı bir mağaradan içəri girərkən qəhrəmanı görən ölülər başlayır qaçmağa, amma Qorqon Meduza ilə Meleagros qaçmır və Heraklın qarşısına çıxır. Hermes Heraklı xəbərdarlıq etmişdi ki, qarşısına Meduzanın ruhu çıxacaq, onunla döyüşmə. Kədərli hekayəsinə qulaq asdıqdan sonra Herakl Meleagrosa bacısı Deineira evlənəcəyinə and içir. Yoluna davam edən qəhrəman Persefonanı qaçırtmağa gələn Theseus ilə Pitihoos ilə qarşılaşmış, canlı olduqları halda cəsarətlərinə görə zəncirə vurulmuş iki gəncdən Theseusu, sonra isə bir qayanın altında qalan Askalaphosu xilas etmişdir. Nəhayət Aidin qarşısına çıxır və Kerberosu aparmaq üçün ondan icazə istəyir, o da silahdan istifadə edilməyəcək şərti ilə razılaşır. Herakl Kerberi aslan dərisinə bükür və heyvanı Tirynsə aparır. Kral onu görən kimi qorxusundan pis günlər üçün hazırlatdığı bir kubun içində gizlədir, qəhrəman da iti yenidən Aidə geri qaytarır.
Mənbə: Özhan Öztürk məqalələri.
#Herakl #Zevs #Apollon #Hermes #Afina #Hera #Geya #MAdyan #12tapşırıq #Kerber #Artemida #Atlas #Pormetey #Qafqazdağları
