Orfeus - Nəğmələrin atası

Həə dedik ki, Orfeus nəğmələrin atasıdır, Apollon tərəfindən lira hədiyyə edilib və ona çalmağı öyrədib. Sevgilisinin arxasınca Tartarosa gedib, ancaq səhvi ucbatından onu həmişəlik itirmişdir.

Ondan sonra Orfeus yenə aləmə gözəl səsiylə nəğmələr oxumağa, məsləhətlər verməyə, Apollona ibadət etməyə davam etmişdir. Bir gün Şərab tanrımız Dionis Trakyanı ələ keçirdib amma bizim Orfeus ona təşəkkür, nə bilim qurban falan deməyib deyə, bunlar da azmış kimi camaatı başına yığıb -pis işlərlə məşğul olmayın- kimi məsləhətlər verib. Bir bonus da əlavə hər gün Pangaion Dağının zirvəsinə çıxaraq Apollona sitayiş edib və deyib :" Sən tanrıların ən yaxşısısan". Burda da Dionis qəzəblənir və anlıq qəzəblə Mainadlara Orfeusu öldürməyi tapşırır. (Belə yerdə deyirlər ey, keçinin əcəli çatanda , buynuzunu çobanın çomağına sürtür 😁 )Gözünə döndüyüm Mainadlar da yoldaşlarının Orfeusun rahib olduğu Apollon məbədinə girməklərini gözləyirlər və əvvəlcədən hazırladıqları silahları da götürüb məbədə hücum edirlər. Məbədi yandırırlar. Mainadlar yoldaşlarını bir -bir öldürüb Orfeusu tuturlar və onu parçalara ayırırlar. Başını isə Hebros Çayına tullayırlar. Baş da nə baş, çayda axıntı ilə gedən baş yenə gözəl nəğmələr oxuyarmış o vaxta qədər ki, Lesbos adasına gəlib çıxır. 

Əvvəldən axıra baş verənləri kədərlə izləyən Müz yəni ilham pəriləri usta şairin parçalanmış bədənini bir araya toplayırlar və cəsədi Olimp dağının ətəklərindəki Leibethraya basdırırlar. Toydan sonra nağara məsəlinə dönən Mainadlar günahlarından azad olmaq üçün əllərindəki qanı Helikorn Çayının sularında yumaq istəyirlər lakin Çay tanrısı qəflətən yerin dibinə girərək çayı qurudur və bu günahı daşımaqdan xilas olur. Mainadları həbs edirlərmi? Yox. Əvəzində Dionis onların hərəsini bir ağaca çevirir. Bu qətliamdan sağ çıxan ərlər isə yoldaşlarının bədənlərinə rahibləri öldürdükləri bəlli olsun deyə döymə etdirirlər ki, bu günlərdə izlərinə rast gəlmək olar kitab müəllifinə görə 😄

Təbiiki, bu mifologiyadırsa bir variant olmaz, gərək beynimiz yansın axı. Orfeusun ölümündə başqa ayıbçı variantlar da var. Guya Orfeus Mainadları zövq və şəhvətə görə qınayır, özü mələkmiş kimi camahatın kişisini də Homoseksuallığa təşviq edirmiş. Bunu görən Afrodita da Dionis qədər hirslənib və onu cəzalandırıb. 

Ətraflı oxumaq istəyən Robert Gravesin "Yunan Mitleri" kitabını  bir vərəqləsin 😋

Orfeus(Orpheus) Bədbəxt aşiq

Salam əziz mələzlər, işimizin çoxluğundan bloga daxil olmurduq. Amma uzun tətillər gəlir və sizə bolluca məlumatlar verəcəyik deyə ümid edirəm. Bu arada boş da oturmadıq, belə ki, Rick Riordanın "Apollonun vəzifələri" adlı kitabını bitirdik. ( Pis və yaxşı xatirələrlə 😕 sonra danışarıq 😟)
Belə bu gün sizə Orfeus haqqında məlumat verəcəyik. Şəkildən də gördüyünüz kimi əlində həmişə lira ilə təsvir olunan bu cavan oğlan bütün nəğmələrin atası hesab olunur.
Bəzilərinə görə Trakya Kralı Oiages və pəri Kalliopenin oğludur, bəzilərinə görə isə Kalliope ilə Apollonun oğludur. Kimin oğludur DNA testi aparmasalar da hamıya bəllidir ki, ölümlülər arasında ən böyük şair və musiqiçidir. Özündən razı Apollon da ona bir lira hədiyyə edir və çalmağı öyrədir. Liradan yüksələn möhtəşəm musiqi ahənginə bir də ozanın məlahətli səslə oxuduğu nəğmələr qarışanda ən vəhşi heyvanlar belə sakitləşir, göydə uçan quşlar onu dinləmək üçün yerə enir, hətta ağaclar və qayalar da sağa-sola sallanaraq musiqiyə qoşularlarmış (Zəlzələnin yaranmasının səbəbi :D) Bu gün də Trakyadakı Zone ərazisində bu musiqiyə qoşulan ağaclar, Orfesun onları qoyduğu fiqurda qalıblar ( nətər yəni ay bala, vallah mən də kitabın yalançısıyam)

Bəs deyirsiniz Bədbəxt aşiq, hanı?
Deməli bir gün Orfeus Misirdən qayıdanda bəzilərinin Agiopa dediyi Eurydikeyə vurulur və onunla evlənib Trakyadakı Kikone yerliləri arasında yaşamağa başlayır. Xoşbəxt günlər davam edərkən Eurydike çəmənlikdə çiçək toplayır və Aristaios adlı bir qaqaş uzaqdan onu görüb təcavüz etmək istəyir. Qadın da qaçarkən otların arasındakı ilanı tapdalayır və ilan da onu çalaraq onu öldürür. Həəə bu anda dillərdə məşhur olan əfsanə yaranır. Orfeus sevgilisini geri qaytarmaq ümidi ilə ölümlülərin yaşayarkən getməyə qorxduğu Tartarosa gedir. (Pəh eşqə bax ey!) Səfər zamanı Thesprotisdəki Aornuma açılan keçiddən istifadə edən Orfeus Tartarosa çatanda lirasını çalır və ətrafa yayılan ahəngli musiqi sadəcə Kharon, Kerber və Cəhənnəmin Üç Hakiminə təsir etməklə yanaşı ruhları lənətlənərək sonsuzluğa qədər əzab çəkməyə məhkum olan məhkumların kədərini bir anlıq da olsa unutdurur. Hətta Ölüm tanrısının mərhəmətsiz ürəyini belə bu musiqilərlə yumuşadır və Tanrı Orfeusun sevgilisinə qovuşmasına icazə verir. Amma Aidin bir şərti var idi: Orfeus Ölülər diyarından yer üzünə çıxıb günəşi görənə qədər onu izləyən sevgilisinə çönüb baxmayacaqdı. Eurydike Orfeusun lirasından çıxan nəğmələri təqib edərək qaranlıq pilləkənlərdən çıxmağa başladı. Orfeus günəş işığını görən kimi yoldaşının hələ də onu izlədiyini bilmək üçün arxaya baxır və hələ günəş işığına çatmayan sevgilisini sonsuzadək itirir.        ( Burda deyirlər ey 7 aylıqsan? Bəxtəvərin balası yaa, o qədər çətinlikdən keç nəysə, qismət döyülmüş )

Bəs sonrası? Ölmədi? Mən olsaydım arxasınca gedərdim  və sair və ilaxır.
Öz başına qayıda bilməzdi gərək vaxtı tamam olardı :D
Ardı növbəti məqalədə ;)
İstifadə edildi: Yunan Mitleri-Robert Graves
Əziz oxuyucular burada qeyd edilən adlar orijiinal adlardır. Sadəcə Orfeusu öz başımıza yazmışıq. ;)